System opieki zdrowotnej to zespół osób i instytucji działających w celu zapewnienia opieki zdrowotnej ludności na terenie danego państwa. Zgodnie z artykułem 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, każdy obywatel ma prawo do opieki zdrowotnej niezależnie od sytuacji materialnej, a władze publiczne mają obowiązek zapewnić każdemu równy dostęp do świadczeń. Polski system opieki zdrowotnej oparty jest na modelu ubezpieczeniowym, który zakłada, że jego głównym źródłem finansowania są obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne obciążające każdego obywatela. Stawka podatku wynosi 9% z czego 7,75% jest odliczane od podatku dochodowego, a 1,25% pokrywa ubezpieczony.
Świadczenia wykonywane są w zakładach opieki zdrowotnej, które wpisane są do rejestru prowadzonego przez wojewodę lub ministra zdrowia, a zasady jego działania określa Ustawa o Zakładach Opieki Zdrowotnej z 30 sierpnia 1991r. Świadczenia realizować może tylko i wyłącznie profesjonalnie wykształcony personel, czyli osoby z wykształceniem medycznym oraz posiadające prawo do wykonywania zawodu.
Ww. ustawa rozróżnia trzy podstawowe typy zakładów opieki zdrowotnej: samodzielne publiczne, publiczne i niepubliczne centrum medyczne Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej (SPZOZ) to wyodrębniona organizacja charakteryzująca się tym, że samodzielnie pokrywa koszty działalności i zobowiązania posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów. Jest ona również zobowiązana do pokrycia we własnym zakresie ujemnego wyniku finansowego. Publiczne zakłady opieki zdrowotnej (PZOZ) to pojęcie bardziej ogólne niż SPZOZ-y, które stanowią ich podzbiór. Innymi elementami zakładów publicznych są Zakłady budżetowe i Jednostki budżetowe. Te pierwsze mają prawo do otrzymywania dotacji budżetowych oraz dotacji podmiotowych i celowych na realizację działań, ale mają również obowiązek przekazania do budżetu nadwyżek środków pieniężnych ustalonych na koniec okresu rozliczeniowego.
Natomiast Jednostka budżetowa jest wyodrębniona z innego podmiotu, któremu jest zobowiązana przekazywać całe swoje dochody, a finansowana jest również z budżetu Państwa. Wszystkie inne zakłady są niepublicznymi zakładami opieki zdrowotnej (NZOZ), które funkcjonują podobnie do przedsiębiorstwa czy zakładu usługowego.
Podmiotami tworzącymi NZOZ mogą być: kościół lub związek wyznaniowy, pracodawca, fundacja, związek zawodowy, stowarzyszenie, inna osoba prawna lub fizyczna oraz spółka niemająca osobowości prawnej. Po spełnieniu odpowiednich warunków, NZOZ może założyć każdy pełnoprawny przedsiębiorca.